Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Θεραπεία
«Ταράττει τους ανθρώπους ου τα πράγματα, αλλά τα περί των πραγμάτων δόγματα.
Οι άνθρωποι ταράζονται όχι απ’ αυτά που συμβαίνουν, αλλά από την άποψή τους γι’ αυτά που συμβαίνουν.»
Επίκτητος
Η Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Θεραπεία (Cognitive Behavioural Therapy – CBT) είναι μια μέθοδος ψυχοθεραπείας που αναπτύχθηκε από τον Α. T. Beck. Ωστόσο ο αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος Επίκτητος είχε πρώτος αναφερθεί στην ερμηνεία των καταστάσεων βάση των προσωπικών μας αντιλήψεων.
Ο όρος «γνωσιακή» αναφέρεται στις «γνωσίες», δηλαδή στις σκέψεις και πεποιθήσεις που έχουν οι άνθρωποι, ενώ ο όρος «συμπεριφοριστική» αναφέρεται στη σύνδεση μεταξύ οποιασδήποτε συμπεριφοράς και της κατάστασης στην οποία εμφανίζεται.
Ο κάθε άνθρωπος έχει διαμορφώσει το δικό του “γνωσιακό χάρτη” βάση του οποίου ερμηνεύει ή παρερμηνεύει τα γεγονότα στον κόσμο. Ο χάρτης αυτός δημιουργήθηκε στην παιδική ηλικία και συνέχισε να επικυρώνεται κατά τη διάρκεια της ζωής του. Όταν τα ψυχολογικά προβλήματα προκύψουν αυτά πηγάζουν αφενός από λανθασμένη μάθηση και αφετέρου από τέτοιου είδους λανθασμένα συμπεράσματα.
Τα προβλήματα προκύπτουν από το δυσλειτουργικό τρόπο που ερμηνεύουμε τις καταστάσεις κι όχι από τις ίδιες τις καταστάσεις. Στις αγχώδεις διαταραχές και τις διαταραχές της διάθεσης είναι συνήθης η αρνητικές πεποιθήσεις που καθιστούν το άτομο ευάλωτο. Έρευνα για αυτές τις διαταραχές δείχνει τη Γνωσιακή Συμπεριφοριστική θεραπεία εφάμιλλη ή παράλληλη στην αποτελεσματικότητα με τη φαρμακοθεραπεία.
Τα συναισθήματα και οι συμπεριφορές μας είναι αποτέλεσμα της σκέψης μας. Σκεφτόμαστε με έναν συγκεκριμένο τρόπο και άρα ενεργούμε με αυτόν τον τρόπο και οι ενέργειες αυτές φέρνουν συνέπειες που μας κάνουν επίσης να νιώθουμε με ένα συγκεκριμένο τρόπο. Κατά συνέπεια, για να αλλάξουμε το πως νιώθουμε και το πως συμπεριφερόμαστε χρειάζεται να αλλάξουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε.
Όταν οι σκέψεις μας είναι διαστρεβλωμένες σχετικά με τον εαυτό, τους άλλους και το μέλλον χρειάζεται να τις αμφισβητήσουμε, αξιολογήσουμε και τελικά αντικαταστήσουμε με πιο ρεαλιστικές. Η αναδόμηση γίνεται με τον έλεγχο, την ανασκευή και την εύρεση εναλλακτικών και πιο προσαρμοστικών ερμηνειών.
Η ψυχοεκπαίδευση και η εκπαίδευση στην αυτοπαρατήρηση και αυτοαξιολόγηση οδηγεί τελικά στην ίδια την αυτορρύθμιση. Μέσα από γνωστικές και συμπεριφορικές τεχνικές, ημερολόγια καταγραφών, τεχνικές επίλυσης προβλημάτων και εκμάθηση νέων δεξιοτήτων μπορούμε να ανακτήσουμε τον έλεγχο. Μπορούμε να έχουμε μια πιο ισορροπημένη οπτική των πραγμάτων.
Οι νέοι τρόποι σκέψης που δημιουργούνται είναι σε θέση να βελτιώσουν αυτό που αισθάνεστε. Και επιπλέον να οδηγήσουν σε περισσότερο χρήσιμους τρόπους για να συμπεριφέρεστε τόσο προς τους άλλους όσο και προς τον εαυτό σας.